ΑΠΟΦΑΣΗ ΠΟΥ ΑΝΑΘΕΤΕΙ ΤΗΝ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΣΤΟΝ ΠΑΤΕΡΑ
Ο μαχητικός δικηγόρος και έμπειρος σε θέματα επιμέλειας, Παναγιώτης Οικονόμου, έχει αντιδικήσει σε πολλές περιπτώσεις για την επιμέλεια ανήλικου τέκνου και σε ορισμένες εξ αυτών έχει κατορθώσει να πάρει την επιμέλεια του παιδιού ο πατέρας.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον στο ζήτημα αυτό παρουσιάζει μία πρόσφατη απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πατρών που ανέθεσε την επιμέλεια του παιδιού αποκλειστικά στον πατέρα και έκρινε ότι το παιδί έχει υποστεί λεκτική και συναισθηματική κακοποίηση από τη μητέρα του. Παρακάτω σας παραθέτουμε ορισμένες ενδιαφέρουσες σκέψεις της απόφασης του δικαστηρίου που ανέθεσε την επιμέλεια ανήλικου τέκνου στον πατέρα:
Περαιτέρω, ως κατευθυντήρια γραμμή για την άσκηση της γονικής μέριμνας ή της επιμέλειας στην περίπτωση διαφωνίας των γονέων των τέκνων και της προσφυγής τους στο δικαστήριο, αλλά και πυρήνας για τον προσδιορισμό της άσκησης της είναι το βέλτιστο συμφέρον του τέκνου που αποσκοπεί στην ανάπτυξη του ανηλίκου σε μία ανεξάρτητη και υπεύθυνη προσωπικότητα. Για την εξειδίκευση της αόριστης αυτής νομικής έννοιας δεν παρέχονται από τον νομοθέτη εκ των προτέρων προσδιοριστικά στοιχεία πέραν από το επιβαλλόμενο στον δικαστή καθήκον να σεβαστεί την ισότητα μεταξύ των γονέων και να μην κάνει διακρίσεις εξαιτίας του φύλου, της κοινωνικής προέλευσης ή της περιουσιακής -οικονομικής κατάστασης τους.
Το κανονιστικό δε περιεχόμενο της έννοιας αυτής του συμφέροντος του παιδιού συγκεκριμενοποιείται εκάστοτε με βάση τις επικρατούσες συνθήκες σε συγκεκριμένο τόπο και χρόνο, καθώς επίσης και κυρίως τις ιδιαίτερες συνθήκες κάθε παιδιού και αναλύεται στις επί μέρους πτυχές του δικαιώματος της προσωπικότητας του παιδιού, δηλαδή κυρίως στη ζωή, σωματική ακεραιότητα, υγεία, συναισθηματική και ψυχολογική ασφάλεια και σταθερότητα, διανοητική πρόοδο, κοινωνική ένταξη και αποδοχή, υπευθυνότητα, κοινωνική συνείδηση και ανεξαρτησία του παιδιού.
Κρίσιμα στοιχεία για τον προσδιορισμού του συμφέροντος του παιδιού είναι, μεταξύ άλλων, η καταλληλότητα του ή των γονέων για την ανάληψη του έργου της διαπαιδαγώγησης και της περίθαλψης του ανηλίκου τέκνου, και οι έως τότε δεσμοί του τέκνου με τους γονείς και αδελφούς του. Ουσιώδους σημασίας είναι και η επισημαινόμενη στον νόμο ύπαρξη ιδιαίτερου δεσμού του τέκνου προς τον ένα από τους γονείς του και η περί αυτού ρητώς εκφραζόμενη προτίμηση του, την οποία συνεκτιμά το δικαστήριο ύστερα και από τη στάθμιση του βαθμού της ωριμότητας του. Με δεδομένη την ύπαρξη του εν λόγω δεσμού του τέκνου προς το συγκεκριμένο γονέα, αυτός θεωρείται ότι, έχει τη δυνατότητα αποτελεσματικότερης διαπαιδαγώγησης προς όφελος του ανηλίκου και επομένως ότι, είναι ο πλέον κατάλληλος για την επιμέλεια του, όμως υπό την αυτονόητη προϋπόθεση ότι, ο ιδιαίτερος αυτός δεσμός του τέκνου προς τον ένα από τους γονείς του έχει αναπτυχθεί φυσιολογικά και αβίαστα ως ψυχική στάση, η οποία είναι προϊόν της ελεύθερης και ανεπηρέαστης επιλογής του ανηλίκου, που έχει την στοιχειώδη ικανότητα διάκρισης (ΑΠ 155/2022, ΑΠ 535/2022 ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ, ΛέκκαςΓ., Η επιμέλεια του παιδιού κατά τον Αστικό Κώδικα μετά τονΝ. 4800/2021, 2021, σελ. 195 – 199).
Περαιτέρω, αποδεικνύεται ότι, μετά τη διάσπαση της έγγαμης συμβίωσης των διαδίκων, η εναγομένη ασκούσε εν τοις πράγμασι την επιμέλεια των ανηλίκων, ωστόσο, η επιβαρυμένη ψυχική της υγεία δεν της επέτρεπε να ανταποκριθεί αποτελεσματικά και προς το συμφέρον των παιδιών στο γονεϊκό λειτούργημά της. Ειδικότερα, η εναγόμενη όλο το χρονικό διάστημα, τουλάχιστον από την απόκτηση των παιδιών και μετά, παρουσίαζε ακραίες συμπεριφορές με εναλλαγές διάθεσης και εξάρσεις θυμού προς τον ενάγοντα, αλλά και προς τα παιδιά τους, στους οποίους ασκούσε λεκτική, συναισθηματική και σωματική βία. Η εναγομένη ήταν επιθετική, απρόβλεπτη, ασταθής ως προς τη φροντίδα των παιδιών, αγνοώντας τις ανάγκες τους και εμφάνιζε έλλειψη δομής και οργάνωσης που παρέχει ασφάλεια στα παιδιά, ιδίως, μικρής ηλικίας, όπως η ……….. Επίσης, είχε αυτοκαταστροφικές, αλλά και ετεροκαταστροφικές τάσεις, τις οποίες εκδήλωνε και ενώπιον των παιδιών.
Ο ενάγων, αλλά και τα παιδιά της, την προέτρεπαν να επισκεφτεί έναν ειδικό ψυχικής υγείας, αλλά, αρνείτο συνεχώς, υποστηρίζοντας ότι, δεν αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα. Τη 14η-06- 2019 η εναγομένη αποπειράθηκε να αυτοκτονήσει και νοσηλεύτηκε στο Π.Γ.Ν. …….. και έκτοτε, και ο ………, αλλά, και η ανήλικη ……… διαμένουν μαζί με τον ενάγοντα. Από τότε η κατάσταση της υγείας της επιδεινώθηκε και κατά το έτος 2020, σε διάστημα περίπου ένα μήνα (18-04-2020 έως 16-05-2020) νοσηλεύτηκε δύο φορές στην Ψυχιατρική Κλινική του ως άνω νοσοκομείου. Ειδικότερα, την πρώτη φορά νοσηλεύτηκε για 17 ημέρες μετά από Εισαγγελική Παραγγελία (ακούσια νοσηλεία) και εξήλθε με διάγνωση: Διαταραχή της προσωπικότητας του τύπου της συναισθηματικής αστάθειας και υποτροπιάζουσα καταθλιπτική διαταραχή. Τη δεύτερη φορά νοσηλεύτηκε εκούσια, για επτά ημέρες, διότι, έκανε νέα απόπειρα αυτοκτονίας.
Εξαιτίας όλων των καταστάσεων που αντιμετώπιζε η ανήλικη ……., οι οποίες είχαν σοβαρό αντίκτυπο στη ψυχική και σωματική υγεία της, ο πατέρας της αποφάσισε, πως ήταν προς το συμφέρον της, να προβεί σε συνεδρίες με την Παιδοψυχίατρο – Ψυχοθεραπεύτρια, …………., η οποία παρακολουθεί την ανήλικη από την 20η-10-2020. Διαπιστώθηκε δε από την τελευταία ότι, η ……… έχει όλα τα κριτήρια διάγνωσης Μετατραυματικής Διαταραχής Στρες, λόγω της έκθεσής της σε παραμέληση και σε σοβαρή ψυχολογική – σωματική κακοποίηση από τη μητέρα της.
Τα συμπεράσματα της ανωτέρω παιδοψυχίατρου επιβεβαιώθηκαν πλήρως και κατά τη διάρκεια της κατ’ άρθρο 612 ΚΠολΔ επικοινωνίας της Δικαστή του Δικαστηρίου τούτου με την ανήλικη ………… Κατά τη διάρκεια αυτής, δόθηκε στο Δικαστήριο η δυνατότητα σχηματισμού άμεσης αντίληψης σχετικά με την προσωπικότητα και τη συναισθηματική κατάσταση του παιδιού, τις συνθήκες ζωής του και τις προσωπικές του επιθυμίες και ανάγκες. Η ………, ηλικίας 13 περίπου ετών σήμερα, είναι εύστροφη και ευγενική, διατύπωσε δε με αυθορμητισμό τις απόψεις της, εκφράζοντας αβίαστα τα συναισθήματά της με ειλικρίνεια και ωριμότητα ανάλογη της ηλικίας της. Μιλώντας για τη μητέρα της ήταν εμφανής ο φόβος της για αυτή, διότι ακόμα ανακαλεί τις τραυματικές εμπειρίες, τις οποίες έχει υποστεί, ενώ, ανέφερε ιδιαιτέρως ότι, η μητέρα της πάντα είχε ακραίες εναλλαγές διάθεσης και επιθετική συμπεριφορά προς την ίδια, η οποία εκδηλωνόταν, ιδίως, με δυνατά τσιμπήματα στο κορμί της.
Βάσει των ανωτέρω και έχοντας το παρόν Δικαστήριο αποκλειστικό γνώμονα το αληθινό συμφέρον της ………, όπως το καθορίζουν οι βιοτικές και ψυχικές ανάγκες της, κρίνει ότι, πρέπει να ανατεθεί η άσκηση της επιμέλειας του προσώπου της αποκλειστικά στον ενάγοντα — πατέρα της, καθώς κρίνεται ως ο μόνος κατάλληλος για την ανάληψη της επιμέλειάς της, ο οποίος έχει τη δυνατότητα να φροντίσει αποτελεσματικότερα για τη διαπαιδαγώγησή της και να επιδράσει ωφέλιμα επ’ αυτής, ενώ, ταυτόχρονα έτσι διασφαλίζεται η μη διατάραξη του μέχρι τότε τρόπου ζωής του παιδιού και εξασφαλίζεται η σταθερότητα, συνέχεια και ενότητα στις συνθήκες ανάπτυξης αυτού.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
ΔΙΚΑΖΟΝΤΑΣ αντιμωλία των διαδίκων.
ΔΕΧΕΤΑΙ την αγωγή.
ΑΝΑΘΕΤΕΙ οριστικά την επιμέλεια του προσώπου του κοινού ανήλικου τέκνου των διαδίκων, …………., αποκλειστικά στον ενάγοντα πατέρα της, ………….