Πρόσφατα δημοσιεύθηκε στον Τύπο η περίπτωση πολλών θρησκευτικών γάμων που έγιναν σε γνωστό κτήμα στην Βαρυπόμπη και βρέθηκαν προβληματικοί επειδή οι ιερείς που τους τέλεσαν είχαν καθαιρεθεί ή ήταν ιερείς που δεν αναγνωριζόντουσαν ως έχοντες εξουσία τέλεσης γάμου από την ανατολική ορθόδοξη εκκλησία.
Οι συνέπειες σε αυτές τις περιπτώσεις είναι ιδιαίτερα σοβαρές. Αν ο γάμος κριθεί ανυπόστατος τότε υπάρχουν προβλήματα οικογενειακά, κληρονομικά, φορολογικά.
Σύμφωνα με το άρθρο 1368 Αστικού Κώδικα, ο θρησκευτικός γάμος τελείται με ιερολογία από ιερέα της ανατολικής ορθόδοξης εκκλησίας ή από λειτουργό άλλου δόγματος ή θρησκεύματος γνωστού στην Ελλάδα σύμφωνα με το τυπικό και τους κανόνες της εκκλησίας εφόσον αυτοί οι κανόνες δεν αντίκεινται στην Ελληνική έννομη τάξη.
Στην προκειμένη περίπτωση υπήρξε πρόβλημα στην ιερολογία εφόσον όπως αποδείχθηκε εκ των υστέρων ο ιερέας που τέλεσε τους γάμους δεν αναγνωριζόταν ως ιερέας από την Ελληνική Ορθόδοξη εκκλησία.
Προκειμένου να θεωρηθεί ότι η τέλεση του γάμου έχει πρόβλημα θα πρέπει το ελάττωμα της θρησκευτικής τελετής να είναι ιδιαίτερα σοβαρό.
Η νομολογία έχει κρίνει ότι αν ο ιερέας ήταν απλώς τιμωρημένος ή σε αργία αλλά δεν είχε αποβληθεί της ιεροσύνης του τότε ο γάμος είναι έγκυρος. Επίσης αν ο ιερέας ήταν παλαιοημερολογίτης και τέλεσε τον γάμο κατά το τυπικό της ανατολικής ορθοδόξου εκκλησίας και πάλι ο γάμος έχει κριθεί ως έγκυρος.
Όμως αν ο ιερέας δεν είχε χειροτονηθεί ποτέ ( δηλαδή ήταν ψεύτικος ιερέας ) ή είχε καθαιρεθεί ή δεν είχε δικαίωμα να τελεί γάμους π.χ. επειδή ήταν απλός διάκονος που δεν είχε την ικανότητα τέλεσης μυστηρίων και όχι επίσκοπος ή πρεσβύτερος τότε ο γάμος είναι ανυπόστατος.
Καταρχάς να διευκρινίσουμε τι σημαίνει ανυπόστατος γάμος. Όταν ο γάμος είναι ανυπόστατος τότε δεν παράγει καμία έννομη συνέπεια είναι δηλαδή σαν να μην έλαβε χώρα ποτέ.
Όταν αντίθετα ο γάμος δεν είναι ανυπόστατος αλλά άκυρος ή ακυρώσιμος τότε παράγει όλα τα έννομα αποτελέσματα μέχρι να ακυρωθεί με δικαστική απόφαση.
Αν ο γάμος κριθεί ανυπόστατος τότε θεωρείται ως αν δεν έγινε ποτέ και δεν χρειάζεται να βεβαιωθεί αυτό από κάποια δικαστική απόφαση.
Οι συνέπειες ενός ανυπόστατου γάμου ή ενός γάμου που ακυρώνεται με δικαστική απόφαση ενεργούν σε πολλά επίπεδα.
Πρώτη επίπτωση είναι ότι τα παιδιά που έχουν γεννηθεί από έναν τέτοιο γάμο θεωρούνται παιδιά εκτός γάμου. Αυτό έχει ως επακόλουθο ότι δεν έχουν δικαίωμα διατροφής από τον πατέρα ούτε κληρονομικά δικαιώματα έναντι αυτού εκτός αν τα αναγνωρίσει ως τέκνα του εκ των υστέρων είτε με συμβολαιογραφική πράξη είτε με δικαστική απόφαση.
Δεύτερη επίπτωση είναι ότι οι σύζυγοι δεν θεωρούνται σύζυγοι και δεν έχουν ο ένας έναντι του άλλου δικαίωμα και υποχρέωση διατροφής και συμβίωσης ούτε κληρονομεί ο ένας σύζυγος τον άλλο σε περίπτωση θανάτου. Επίσης αν η περιουσία του ενός συζύγου έχει αυξηθεί κατά τη διάρκεια του γάμου ο άλλος σύζυγος δεν έχει αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα αυτά κατά το άρθρο 1400 Αστικού Κώδικα.
Τρίτη επίπτωση είναι ότι προκύπτουν και φορολογικά θέματα. Παραδείγματος χάριν στην περίπτωση ανυπόστατου γάμου ή ακυρωμένου με δικαστική απόφαση γάμου οι δύο σύζυγοι δεν έχουν δικαίωμα να αγοράσουν από κοινού ακίνητο με απαλλαγή πρώτης κατοικίας ή άλλα φορολογικά πλεονεκτήματα που δίνονται στους έγγαμους.
Τέταρτη επίπτωση είναι ότι δεν δικαιούνται τα επιδόματα που προβλέπει για τους έγγαμους η εργατική νομοθεσία όπως επίδομα γάμου, γονικές άδειες για τον πατέρα κλπ.
Αν κάποιος αντιμετωπίσει τέτοιο πρόβλημα θα πρέπει πρώτα από όλα να επικοινωνήσει με την Μητρόπολη για να διευκρινίσει τι ακριβώς θεωρεί η Εκκλησία ως πρόβλημα και να ζητήσει έγγραφο από την Μητρόπολη που να εξηγεί το θέμα. Μετά θα πρέπει να συμβουλευθεί έναν εξειδικευμένο δικηγόρο οικογενειακού δικαίου για να βρει τα επόμενα βήματα.
Πιθανόν να χρειαστεί να γίνει αναγνώριση των τέκνων ή και επανάληψη του μυστηρίου ώστε να ισχυροποιηθεί νομικά ο γάμος.
Το δικηγορικό μας γραφείο και ο διαχειριστής αυτού Στέφανος Οικονόμου μπορεί να σας συμβουλεύσει για κάθε σχετικό θέμα αν έχετε λόγους να αμφιβάλλετε για την εγκυρότητα του γάμου σας.