Η ΠΑΡΕΜΠΟΔΙΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΜΗΤΕΡΑ
Οι δικηγόροι οικογενειακού δικαίου του γραφείου μας έρχονται συχνά αντιμέτωποι με περιπτώσεις όπου η μητέρα παραβιάζει το δικαίωμα επικοινωνίας του πατέρα με το παιδί και παρεμποδίζει την επικοινωνία του. Η συμπεριφορά όμως αυτή της μητέρας συνιστά κακή άσκηση της επιμέλειας και αποτελεί λόγο ακόμη και για την ανάθεση της επιμέλειας του τέκνου στον πατέρα ή από κοινού (συνεπιμέλεια) και στους δύο γονείς.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η πρόσφατη απόφαση του Αρείου Πάγου που έκρινε τα εξής σχετικά με την παρεμπόδιση της επικοινωνίας του πατέρα με το παιδί από τη μητέρα που ασκούσε την αποκλειστική επιμέλεια:
Περαιτέρω και με την άρνηση της αντεναγομένης να επιτρέψει στα παιδιά να επικοινωνήσουν με τον πατέρα τους στο διάστημα από τις … μέχρι τέλος Νοεμβρίου…, εκείνη παρεμπόδισε την ορισθείσα από το αρμόδιο Δικαστήριο επικοινωνία των ανήλικων τέκνων με τον αντενάγοντα, συμπεριφορά που οδηγεί σε απομάκρυνση και αποξένωση του μη έχοντος την άσκηση της επιμέλειας γονέα από τα ανήλικα τέκνα του. Η συμπεριφορά, όμως, αυτή δεν συνιστά την προσήκουσα προς το συμφέρον των τέκνων άσκηση της επιμέλειας από τον ασκούντα αυτή γονέα καθώς η παρεμπόδιση της επικοινωνίας με τον άλλο γονέα συνιστά καταχρηστική άσκηση της επιμέλειας των ανήλικων τέκνων. Η ενάγουσα-αντεναγομένη μετά την αποχώρηση του συζύγου της από την οικογενειακή εστία τον Απρίλιο του …, ασκούσε αρχικά εν τοις πράγμασι και στη συνέχεια δυνάμει της 1271/2017 απόφασης ασφαλιστικών μέτρων του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιά, την επιμέλεια των ως άνω ανήλικων τέκνων. Η ίδια αγαπάει τα παιδιά της, τους δείχνει στοργή και τα περιποιείται.
Εν τούτοις, δεν μπορεί να διαχειριστεί την αρνητική της προδιάθεση και τα αρνητικά της συναισθήματα εναντίον του εναγομένου-αντενάγοντος και με την προπεριγραφόμενη συμπεριφορά της, τον έχει απομακρύνει από τα ανήλικα τέκνα. Επιπλέον, με τις αβάσιμες εικασίες της σε βάρος του εν διαστάσει συζύγου της περί σεξουαλικής κακοποίησης της ….. και τις συνεχείς επισκέψεις μαζί με την ανήλικη σε παιδοψυχολόγους που την ερωτούν συνεχώς για το ως άνω υποτιθέμενο γεγονός της κακοποίησής της και όπου συνεχώς γίνεται προσπάθεια ανίχνευσης γενικότερης κακοποιητικής συμπεριφοράς του πατέρα εις βάρος της, η ……. έχει εκδηλώσει τη συναισθηματική ανασφάλεια… Εξάλλου, σε ό,τι αφορά την καταλληλότητα του αντενάγοντος να ασκεί την επιμέλεια των ανήλικων τέκνων… αυτός είναι στοργικός πατέρας και πριν από τη διάσπαση της έγγαμης συμβίωσης, τις ημέρες που δεν ήταν απασχολημένος με τη δουλειά του… κι επειδή η σύζυγός του βρισκόταν καθημερινά μέχρι το μεσημέρι στην εργασία της στον παιδικό σταθμό, αυτός αναλάμβανε την ανατροφή των τέκνων και τις οικιακές εργασίες της συζυγικής στέγης, εκτός από το μαγείρεμα, με το οποίο είχε επιφορτισθεί η πεθερά του. Ιδίως επισημαίνεται ότι τον Μάρτιο του …, η ανήλικη κόρη των διαδίκων ……, μόλις δύο ετών τότε, εμφάνισε καλοήθη όγκο στον εγκέφαλο και χειρουργήθηκε στο νοσοκομείο «………» .
Ο αντενάγων-εναγόμενος παρέμεινε μαζί με το παιδί επί δώδεκα συνεχείς ημέρες στο νοσοκομείο, χωρίς να φύγει από δίπλα του, καθώς η σύζυγός του τότε είχε μόλις γεννήσει το δεύτερο τέκνο τους και διένυε την περίοδο της λοχείας. Περαιτέρω, μετά τη διάσπαση της έγγαμης συμβίωσης, ο ίδιος έχει διαμορφώσει στο διαμέρισμα, όπου πλέον κατοικεί στο … …, παιδικό δωμάτιο για τα ανήλικα τέκνα του… προς εξυπηρέτηση του αποκλειστικού συμφέροντος των τέκνων να αναπτύξουν τις σχέσεις τους και με τους δύο γονείς, ώστε στο μέλλον να εξελιχθούν σε ολοκληρωμένες προσωπικότητας, πνευματικά, συναισθηματικά και ψυχολογικά, πρέπει να κατανεμηθεί χρονικά η άσκηση της επιμέλειας ανάμεσα στους δύο γονείς, με εναλλασσόμενη κατοικία των τέκνων στην οικία του γονέα, ο οποίος κάθε φορά ασκεί την επιμέλεια, όπως τούτο είναι εφικτό, αφού αμφότεροι οι γονείς έχουν τις κατοικίες τους στο …, έτσι ώστε τις πρώτες έντεκα μέρες κάθε μήνα, να ασκεί την επιμέλεια των ανήλικων τέκνων ο πατέρας και τον υπόλοιπο μήνα να ασκεί την επιμέλεια αυτών η μητέρα. Η παρουσία της μητέρας στη ζωή των ανήλικων τέκνων κρίνεται σημαντική, δεδομένου ότι είναι το πρόσωπο που έχουν συνηθίσει οι ανήλικες να βλέπουν κοντά τους όλα αυτά τα χρόνια, οπότε ο αποχωρισμός τους από αυτή με ανάθεση της επιμέλειας αποκλειστικά στον πατέρα… θα επιβαρύνει ψυχολογικά τις ανήλικες.
Αντίθετα, με τη λύση της χρονικής κατανομής της επιμέλειας, θα ενταχθεί στη ζωή των ανηλίκων και ο αντενάγων πατέρας τους, όπως επιτάσσει το συμφέρον τους, ενώ συγχρόνως θα επιλυθούν ζητήματα…, όπως η διαπιστωθείσα άρνηση της μητέρας να παραδίδει τα τέκνα στον πατέρα για τις ανάγκες της επικοινωνίας, όποτε τα τέκνα διατυπώνουν την άρνησή τους να τον ακολουθήσουν, καίτοι στις ηλικίες των πέντε και επτά ετών που βρίσκονται σήμερα δεν έχουν την ωριμότητα να διακρίνουν το συμφέρον τους ή και η τυχόν επικαλούμενη ασθένεια αυτών, την οποία στο ενδεκαήμερο επιμέλειας που του αναλογεί θα αντιμετωπίζει ο πατέρας, ως έχω το σχετικό καθήκον στο διάστημα αυτό. Ωστόσο, όταν πρόκειται να ληφθεί απόφαση για εγχείρηση προς αντιμετώπιση κάποιου προβλήματος υγείας των τέκνων και για την επιλογή σχολείου ή εξωσχολικών δραστηριοτήτων θα απαιτείται η συνεννόηση και συμφωνία των γονέων, η οποία, ενόψει της έντονης διαφωνίας τους σε όλα τα ζητήματα που έχουν μέχρι σήμερα προκύψει, θα συντάσσεται γραπτώς.
Η χρονική κατανομή της επιμέλειας, με τη μορφή της εναλλασσόμενης άσκησής της, κρίνεται ότι είναι ο προσφορότερος για την υπό κρίση περίπτωση τρόπος άσκησης της επιμέλειας, διότι εξασφαλίζει τη συμμετοχή και των δύο γονέων στην ανατροφή των παιδιών και ενισχύει τους δεσμούς τους με αμφότερους τους γονείς τους, περιορίζοντας έτσι τις αναπόφευκτα δυσμενείς επιπτώσεις που προκαλεί το διαζύγιο στην ψυχολογία και την εν γένει προσωπικότητά τους. Επίσης με την παραλλήλως προσδοκώμενη επίδειξη εκ μέρους των διαδίκων της αυξημένης υπευθυνότητας και ευαισθητοποίησης αλλά και συνεργασίας, πιστεύεται ότι θα αποκατασταθεί το απαραίτητο κλίμα γαλήνης, ηρεμίας, σταθερότητας και ασφάλειας, που είναι αναγκαίο για την απρόσκοπτη εξέλιξη της συνολικής διαδικασίας ολοκληρώσεως της προσωπικότητας των ανηλίκων και ιδίως της ….. που έχει ιδιαίτερα ταλαιπωρηθεί…”.